Nếu có dịp ghé thăm miền đất quan họ mến khách, chắc hẳn bạn sẽ bị níu chân không chỉ bởi làn điệu dân ca ngọt ngào mà còn bởi những hương vị quê nhà khó quên. Bắc Ninh có đặc sản gì mà ai cũng muốn mang về làm quà sau mỗi chuyến đi? Là bánh phu thê nức tiếng, là nem Bùi thơm lừng, là rượu làng Vân êm say men nhớ… Tất cả tạo nên bản sắc ẩm thực rất riêng, đậm đà như chính con người nơi đây. Dưới đây là Top 18 đặc sản Bắc Ninh đáng thưởng thức và mua về làm quà biếu ý nghĩa cho người thân, bạn bè.
1. Bánh phu thê Đình Bảng
Là một trong những biểu tượng văn hóa ẩm thực lâu đời của Bắc Ninh, bánh phu thê Đình Bảng (hay còn gọi là bánh xu xuê) nổi tiếng khắp vùng với lớp vỏ trong dẻo từ bột nếp và nhân đậu xanh dừa ngọt bùi. Đây là loại bánh thường được dùng trong lễ cưới hỏi như biểu tượng của tình nghĩa vợ chồng thủy chung.
- Hương vị: Dẻo thơm, ngọt nhẹ, thoảng mùi lá dứa và dừa nạo
- Calo: Khoảng 120–150 calo/chiếc
- Giá trị sức khỏe: Ít béo, dễ tiêu hóa, phù hợp ăn nhẹ
- Ý nghĩa văn hóa: Biểu tượng cho sự gắn kết thủy chung trong hôn nhân
- Dịp dùng: Cưới hỏi, lễ Tết, biếu người lớn tuổi
- Không nên: Ăn quá nhiều nếu đang ăn kiêng tinh bột
- Giá cả tham khảo: 5.000–8.000 đồng/chiếc
- Địa điểm mua: Làng Đình Bảng – TX. Từ Sơn, Bắc Ninh; chợ địa phương
2. Bánh khúc làng Diềm
Món bánh dân dã từ lá khúc và gạo nếp, bánh khúc làng Diềm mang hương vị đồng quê Bắc Bộ đậm đà, bọc nhân đậu xanh và thịt mỡ, hấp nóng trên bếp than. Đây là món bánh truyền thống trong các lễ hội Quan họ.
- Hương vị: Bùi thơm mùi lá khúc, đậm đà nhân thịt
- Calo: Khoảng 250–300 calo/chiếc
- Giá trị sức khỏe: Giàu năng lượng, tốt cho người cần bổ sung tinh bột
- Ý nghĩa văn hóa: Món ăn lễ hội gắn liền với dân ca Quan họ
- Dịp dùng: Lễ hội, giỗ chạp, bữa sáng truyền thống
- Không nên: Dành cho người cần ăn kiêng chất béo
- Giá cả tham khảo: 10.000–15.000 đồng/chiếc
- Địa điểm mua: Làng Viêm Xá (làng Diềm) – TP. Bắc Ninh
3. Bánh tẻ làng Chờ
Bánh tẻ – hay còn gọi là bánh răng bừa – là món bánh quen thuộc trong bữa ăn quê vùng Yên Phong. Vỏ bánh làm từ bột gạo tẻ, nhân thịt mộc nhĩ đậm đà, gói trong lá dong, hấp chín mềm mại và thơm dịu.
- Hương vị: Mềm dẻo vỏ bánh, nhân mặn đậm vị
- Calo: Khoảng 180–220 calo/chiếc
- Giá trị sức khỏe: Dễ tiêu, ít dầu mỡ, cung cấp năng lượng vừa phải
- Ý nghĩa văn hóa: Món quà quê đặc trưng trong dịp lễ và tiệc
- Dịp dùng: Giỗ tết, lễ hội, ăn sáng
- Không nên: Với người dị ứng gạo tẻ hoặc mộc nhĩ
- Giá cả tham khảo: 5.000–7.000 đồng/chiếc
- Địa điểm mua: Thị trấn Chờ, huyện Yên Phong
4. Bánh tro Đình Tổ
Bánh tro (hay bánh gio) có màu hổ phách đẹp mắt, làm từ gạo nếp ngâm nước tro cây rừng, gói lá chuối, khi chín có vị thanh mát nhẹ. Là món bánh truyền thống dịp Tết Đoan Ngọ với ý nghĩa thanh lọc cơ thể.
- Hương vị: Thanh nhẹ, dẻo mát, thường ăn kèm mật mía
- Calo: Khoảng 90–110 calo/chiếc
- Giá trị sức khỏe: Thanh nhiệt, dễ tiêu, tốt cho hệ tiêu hóa
- Ý nghĩa văn hóa: Bánh Tết Đoan Ngọ, xua đuổi tà khí
- Dịp dùng: Tết Đoan Ngọ, lễ cúng tổ tiên
- Không nên: Với người có bệnh tiêu hóa yếu cần kiêng nếp
- Giá cả tham khảo: 3.000–5.000 đồng/chiếc
- Địa điểm mua: Xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành
5. Bánh khoai Thị Cầu
Một món bánh quê mộc mạc được làm từ khoai sọ nghiền trộn với bột nếp, gói lá chuối, hấp chín. Bánh khoai Thị Cầu mềm dẻo, bùi bùi vị khoai và thoảng mùi vỏ bưởi, rất được ưa chuộng vào mùa lạnh.
- Hương vị: Bùi ngọt, thơm khoai sọ và lá chuối
- Calo: Khoảng 200–230 calo/chiếc
- Giá trị sức khỏe: Cung cấp tinh bột chậm, thích hợp ăn nhẹ
- Ý nghĩa văn hóa: Món quà quê truyền thống của vùng Thị Cầu
- Dịp dùng: Mùa đông, dịp lễ, biếu người cao tuổi
- Không nên: Với người dị ứng khoai sọ hoặc đang kiêng tinh bột
- Giá cả tham khảo: 8.000–12.000 đồng/chiếc
- Địa điểm mua: Phường Thị Cầu – TP. Bắc Ninh
6. Bánh hoa cau Bắc Ninh (bánh biếu Quan)
Loại bánh nhỏ xinh với tên gọi thanh tao, bánh hoa cau được người dân vùng Quan họ dùng để đãi khách quý. Bánh có hai loại nhân: ngọt (đậu xanh, mỡ lợn, dừa) và mặn (tim, mề, thịt xào hành), lớp vỏ bột trắng tinh được tạo hình như những cánh hoa cau đang nở.
- Hương vị: Dẻo thơm, vị ngọt thanh hoặc mặn đậm tùy loại nhân
- Calo: Khoảng 160–200 calo/chiếc (loại ngọt), cao hơn nếu nhân mặn
- Giá trị sức khỏe: Giàu đạm – tinh bột, thích hợp làm món ăn nhẹ
- Ý nghĩa văn hóa: Thể hiện sự trân trọng, hiếu khách trong tiệc trà Quan họ
- Dịp dùng: Tiệc trà, tiếp khách, hội làng, lễ hội Quan họ
- Không nên: Dùng nhiều nếu đang ăn kiêng chất béo hoặc đường
- Giá cả tham khảo: 6.000–10.000 đồng/chiếc
- Địa điểm mua: Các phường xã ven sông Cầu – vùng Quan họ cổ, Bắc Ninh
7. Nem Bùi (Ninh Xá)
Nem Bùi là loại nem thính nổi tiếng của làng Bùi (Ninh Xá), có mùi thơm quyến rũ của thịt heo trộn bì, ướp muối rồi xóc đều với thính gạo. Mỗi miếng nem gói trong lá chuối, khi ăn kèm lá sung hoặc lá đinh lăng cho hương vị bùi, chua nhẹ rất đặc trưng.
- Hương vị: Bùi béo, chua nhẹ, thơm mùi thính rang
- Calo: Khoảng 180–250 calo/miếng nhỏ
- Giá trị sức khỏe: Giàu protein, kích thích vị giác, nhưng nên dùng điều độ
- Ý nghĩa văn hóa: Món nhậu truyền thống và đặc sản của hội làng Bắc Ninh
- Dịp dùng: Lễ tết, tiệc rượu, làm quà biếu
- Không nên: Với người ăn kiêng muối hoặc không quen món lên men sống
- Giá cả tham khảo: 50.000–70.000 đồng/chục chiếc
- Địa điểm mua: Làng Bùi – xã Ninh Xá, huyện Thuận Thành
8. Tương Đình Tổ
Tương là loại nước chấm truyền thống của miền Bắc, và tương Đình Tổ được xem là một trong những loại ngon bậc nhất. Làm từ đỗ tương, gạo nếp và muối, tương được ủ kỹ nhiều tháng cho màu nâu óng, vị ngọt hậu và mùi thơm dịu.
- Hương vị: Ngọt nhẹ, thơm mùi đỗ lên men, hậu bùi béo
- Calo: Khoảng 40–50 calo/2 thìa canh
- Giá trị sức khỏe: Giàu đạm thực vật, hỗ trợ tiêu hóa, ít chất béo
- Ý nghĩa văn hóa: Gia vị truyền thống trong mâm cơm vùng Kinh Bắc
- Dịp dùng: Ăn hàng ngày, kho cá, chấm bánh đúc, bún đậu
- Không nên: Dùng nhiều với người kiêng mặn hoặc bị gout
- Giá cả tham khảo: 25.000–40.000 đồng/chai 500ml
- Địa điểm mua: Làng Đình Đỗ – xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành
9. Rượu Làng Vân
Được mệnh danh là “mỹ tửu tiến vua”, rượu Làng Vân nổi tiếng khắp vùng bởi hương thơm nồng mà êm dịu. Rượu nấu từ nếp cái hoa vàng và men thuốc Bắc truyền thống, có vị ngọt hậu, uống vào êm và không đau đầu.
- Hương vị: Nồng dịu, ngọt hậu, thơm đậm mùi men nếp
- Calo: Khoảng 100–120 calo/100ml
- Giá trị sức khỏe: Kích thích tiêu hóa, tăng tuần hoàn nếu dùng điều độ
- Ý nghĩa văn hóa: Biểu tượng lễ Tết, thường dùng để biếu hoặc đãi khách quý
- Dịp dùng: Lễ Tết, cưới hỏi, quà biếu cao cấp
- Không nên: Uống quá nhiều hoặc dùng cho người có bệnh gan
- Giá cả tham khảo: 60.000–150.000 đồng/lít (tùy loại)
- Địa điểm mua: Làng Vân – xã Vân Hà, huyện Việt Yên (giáp Bắc Ninh)
10. Tranh dân gian Đông Hồ
Không phải món ăn, nhưng là “đặc sản tinh thần” quý giá, tranh Đông Hồ khắc gỗ in màu thủ công trên giấy dó, thể hiện những hình ảnh dân gian như “Đám cưới chuột”, “Gà mẹ gà con”… mang đậm hồn quê Kinh Bắc.
- Ý nghĩa văn hóa: Biểu tượng mỹ thuật dân gian Việt, kết tinh trí tuệ nông dân
- Dịp dùng: Tết cổ truyền, trang trí nhà, làm quà biếu nghệ thuật
- Không nên: Treo nơi ẩm ướt dễ mốc, hư tranh giấy dó
- Giá cả tham khảo: 30.000–500.000 đồng/tranh tùy kích cỡ
- Địa điểm mua: Làng Đông Hồ – xã Song Hồ, huyện Thuận Thành
11. Gốm Phù Lãng
Gốm Phù Lãng là một trong những dòng gốm cổ truyền nổi tiếng nhất miền Bắc. Với men nâu, vàng đất đặc trưng và hoa văn khắc nổi mộc mạc, gốm nơi đây chủ yếu là chum, vại, bình hoa, tượng… hoàn toàn làm thủ công, đậm chất làng nghề bên sông Cầu.
- Ý nghĩa văn hóa: Đại diện cho truyền thống gốm cổ Việt Nam từ thế kỷ 14
- Dịp dùng: Trang trí nhà, làm quà biếu, thờ cúng
- Không nên: Để ngoài trời mưa nắng lâu, dễ hỏng men
- Giá cả tham khảo: 100.000–3.000.000 đồng/sản phẩm tùy kích cỡ
- Địa điểm mua: Làng Phù Lãng – huyện Quế Võ, Bắc Ninh
12. Đồ đồng Đại Bái
Làng Đại Bái nổi tiếng với nghề đúc đồng từ thời Trần, chuyên sản xuất lư hương, tượng Phật, chuông, đồ thờ, tranh đồng… Những sản phẩm nơi đây có hoa văn tinh xảo, độ bền cao và mang giá trị tâm linh – nghệ thuật đặc biệt.
- Ý nghĩa văn hóa: Tinh hoa đúc đồng truyền thống, lưu giữ lịch sử làng nghề
- Dịp dùng: Biếu tặng, thờ cúng, phong thủy
- Không nên: Dùng vật giả đồng kém chất lượng dễ oxy hóa, nứt vỡ
- Giá cả tham khảo: 300.000–20.000.000 đồng/sản phẩm
- Địa điểm mua: Làng Đại Bái – xã Đại Bái, huyện Gia Bình
13. Đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ
Đồng Kỵ là “thủ phủ” đồ gỗ cao cấp miền Bắc với những sản phẩm làm từ gỗ lim, trắc, gụ như bàn ghế, sập tủ, tượng gỗ… nổi tiếng bởi độ bền và hoa văn chạm khắc tinh tế. Đồ gỗ ở đây không chỉ là nội thất mà còn là biểu tượng của đẳng cấp.
- Ý nghĩa văn hóa: Tự hào làng nghề trăm năm, tinh hoa thủ công Bắc Bộ
- Dịp dùng: Biếu tặng, tân gia, trưng bày
- Không nên: Mua hàng nhái, hoặc đặt nơi ẩm thấp dễ nứt nẻ
- Giá cả tham khảo: 500.000–200.000.000 đồng tùy loại và chất liệu gỗ
- Địa điểm mua: Phường Đồng Kỵ – thị xã Từ Sơn
14. Mây tre đan Xuân Hội
Thôn Xuân Hội nổi tiếng với nghề đan lát truyền thống, sản phẩm gồm mẹt, giỏ, khay, rổ rá, làn… được làm hoàn toàn thủ công từ mây tre già, bền đẹp và nhẹ. Vừa tiện dụng, vừa mang nét đẹp mộc mạc đồng quê.
- Ý nghĩa văn hóa: Nghề thủ công truyền thống lâu đời của vùng Lương Tài
- Dịp dùng: Biếu người cao tuổi, nội trợ, trang trí homestay
- Không nên: Để nơi ẩm thấp dễ mốc, mục
- Giá cả tham khảo: 20.000–300.000 đồng/sản phẩm
- Địa điểm mua: Thôn Xuân Hội – xã Lâm Thao, huyện Lương Tài
15. Tre trúc hun khói Xuân Lai
Khác biệt với nghề tre thông thường, Xuân Lai nổi danh bởi sản phẩm từ tre hun khói: mành, bình phong, tranh, đồ trang trí có màu nâu sẫm cổ điển. Quy trình hun công phu giúp tre bền, không mối mọt, mang vẻ đẹp tự nhiên, độc đáo.
- Ý nghĩa văn hóa: Nghề thủ công sáng tạo từ tre trúc truyền thống
- Dịp dùng: Tặng khách nước ngoài, trang trí nhà, nhà hàng
- Không nên: Để ngoài nắng gắt, dễ phai màu
- Giá cả tham khảo: 50.000–2.000.000 đồng/sản phẩm
- Địa điểm mua: Làng Xuân Lai – huyện Gia Bình
16. Gà Hồ làng Lạc Thổ
Là giống gà tiến vua danh tiếng, Gà Hồ được nuôi tại làng Lạc Thổ – nơi lưu giữ nguồn gen quý hiếm. Gà to khỏe, thịt chắc, da dày vàng óng, vị ngọt đậm. Thịt gà Hồ thường dùng để luộc hoặc quay, là món ăn cao cấp trong các dịp trọng đại.
- Hương vị: Ngọt đậm, thịt dai, da giòn béo nhẹ
- Calo: Khoảng 240–300 calo/100g thịt (tùy chế biến)
- Giá trị sức khỏe: Giàu protein, ít mỡ, cung cấp năng lượng tốt
- Ý nghĩa văn hóa: Biểu tượng ẩm thực Kinh Bắc, từng tiến vua thời Lý
- Dịp dùng: Lễ Tết, tiệc cưới hỏi, quà biếu cao cấp
- Không nên: Với người cần kiêng cholesterol hoặc da gà
- Giá cả tham khảo: 300.000–500.000 đồng/kg
- Địa điểm mua: Làng Lạc Thổ – thị trấn Hồ, huyện Thuận Thành
17. Tỏi An Thịnh
Tỏi An Thịnh là giống tỏi địa phương quý, củ to tròn, tép chắc, vị cay nồng đặc trưng. Nhờ thổ nhưỡng phù sa pha cát, tỏi ở đây có hương thơm rất riêng, được chọn làm gia vị hoặc ngâm rượu, ngâm mật ong.
- Hương vị: Cay nồng, thơm đậm, hậu ngọt nhẹ
- Calo: Khoảng 5 calo/1 tép tỏi
- Giá trị sức khỏe: Kháng khuẩn, tăng sức đề kháng, hỗ trợ tim mạch
- Ý nghĩa văn hóa: Là sản phẩm nông nghiệp đầu tiên của Bắc Ninh được cấp chỉ dẫn địa lý
- Dịp dùng: Hằng ngày trong bếp, quà biếu người quan tâm sức khỏe
- Không nên: Dùng quá nhiều khi bụng đói hoặc người bị dạ dày nặng
- Giá cả tham khảo: 70.000–100.000 đồng/kg
- Địa điểm mua: Xã An Thịnh – huyện Lương Tài, Bắc Ninh
18. Gạo nếp nhung Tam Sơn
Nếp nhung là giống nếp quý có màu nâu sẫm như nhung, khi nấu cho xôi dẻo thơm đặc biệt. Đây là loại gạo từng được chọn tiến vua, thường dùng nấu xôi, bánh, rượu. Nếp nhung Tam Sơn nổi tiếng với độ dẻo và vị đậm đà riêng biệt.
- Hương vị: Dẻo mềm, thơm ngậy, hậu ngọt dịu
- Calo: Khoảng 350–370 calo/100g nếp sống
- Giá trị sức khỏe: Cung cấp năng lượng cao, tốt cho người cần bồi bổ
- Ý nghĩa văn hóa: Giống nếp cổ truyền, từng được dùng làm lễ vật hoàng cung
- Dịp dùng: Nấu xôi, bánh chưng, rượu nếp, biếu dịp Tết
- Không nên: Với người tiểu đường hoặc cần kiêng tinh bột
- Giá cả tham khảo: 35.000–55.000 đồng/kg
- Địa điểm mua: Phường Tam Sơn – thị xã Từ Sơn
Tổng kết
Ẩm thực không chỉ để thưởng thức mà còn là cách gìn giữ ký ức và văn hóa của mỗi vùng quê. Qua những món quà quê giản dị như bánh phu thê, nem Bùi hay rượu làng Vân, ta càng thêm yêu mến con người và đất Kinh Bắc nghĩa tình. Nếu bạn đang băn khoăn chọn mua gì cho chuyến đi sắp tới, hy vọng danh sách đặc sản Bắc Ninh trên đã giúp bạn có thêm nhiều gợi ý đáng thử. Và nếu hành trình ẩm thực của bạn vẫn chưa dừng lại, hãy ghé thăm Hải Dương – nơi cũng nổi tiếng với nhiều đặc sản ngon khó cưỡng.
